Od ponad miesiąca w Internecie i mediach tradycyjnych dyskutujemy na temat kar za nieprzestrzeganie zasad zachowania w czasie epidemii. Pojawia się wiele głosów, część z nich ma niewiele wspólnego z rzeczywistością prawną, inne są bardziej racjonalne. W dzisiejszym wpisie omawiam przepisy i wskazuje tryby nałożenia kar. Dla osób, które nie zgadzają się z nałożoną na nich karą, oferuję pomoc.
Kary administracyjne.
A) Obowiązek hospitalizacji, izolacji, kwarantanny
Ustawa o COVID-19, czyli ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Tutaj ustawodawca uregulował karę w razie stwierdzenia naruszenia obowiązku hospitalizacji, kwarantanny lub izolacji w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem lub zwalczaniem COVID-19, nałożonego przez właściwy organ lub wynikającego z przepisów prawa. W dniu, gdy powstaje tekst (18.04.2020 r.) dzienny raport o koronawirusie przedstawiony przez Ministerstwo Zdrowia mówi o 2.725 hospitalizowanych, i 118.361 objętych kwarantanną. Ustawowe tryby odosobnienia pozaszpitalnego to kwarantanna, izolacja i izolacja domowa. Ogólne raporty o tych dwóch ostatnich nie mówią, ale przyjmijmy że na dziś przepis dotyczy potencjalnie grupy 120 tysięcy osób.
Wysokość kary: do 30.000, 00 zł.
Od czego zależy wysokość kary? Art. 34 ust. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (dalej będą ją nazywał ustawą o zakażeniach) zakazuje opuszczania miejsca izolacji (kwarantanny), chyba że dana osoba wymaga hospitalizacji albo organ inspekcji sanitarnej postanowi inaczej. Czyli głównym obowiązkiem jest pozostanie w miejscu izolacji. Do tego dochodzą kolejne, takie jak obowiązek podporządkowania się zaleceniom organu inspekcji sanitarnej. Wysokość nałożonej kary jest oznaczana indywidualnie. Organ powinien wziąć pod uwagę szereg okoliczności, między innymi wagę i okoliczności naruszenia zakazu, częstotliwość niedopełnienia obowiązku w przeszłości, uprzednią karalność, czy warunki osobiste osoby, która naruszyła zakaz. Inna kara powinna spotkać osobę, która wyszła z domu na chwilę, a jej kontakt z innymi był minimalny, a stosownie wyższa taką, która podczas kwarantanny udała się w podróż po miejscowości zamieszkania, serdecznie witając się i przystając z każdą napotkaną osobą. 5. W przypadku ponownego popełnienia takiego samego czynu, o którym wysokość kary pieniężnej jest nie niższa od wysokości kary pieniężnej wymierzonej poprzednio za takie naruszenie i dokonuje się jej powiększenia o 25%.
B) Ograniczenia w przemieszczaniu się, prowadzeniu określonej aktywności i działalności
Wspomniana wyżej ustawa o zakażeniach przewiduje kary pieniężne od 5000 zł do 30000 zł za naruszenie wskazanych szczegółowo w rozporządzeniach do ustawy zakazów. Treść rozporządzeń zmienia się stosownie do decyzji Rady Ministrów, stąd też żeby tekst miał walor aktualności, nie skupiam się na konkretnych obowiązkach z rozporządzeń (o tych informują Państwa media, a także są one dostępne ogólnie w Dzienniku Ustaw, patrz obowiązujące na dzień 18.04.2020 r. rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 2020 r.: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200000658/O/D20200658.pdf).
Zakazy mogą dotyczyć (używam celowo słowa „mogą” – ustawa bowiem określa jakie zakazy mogą być wprowadzone, a doprecyzowują je rozporządzenia):
1) czasowego ograniczenia określonego sposobu przemieszczania się (lub też nakazu określonego sposobu przemieszczania)
2) czasowego ograniczenie lub zakazu obrotu i używania określonych przedmiotów lub produktów spożywczych,
3) czasowego ograniczenia funkcjonowania określonych instytucji lub zakładów pracy,
4) zakazu organizowania widowisk i innych zgromadzeń ludności,
5) obowiązku wykonania określonych zabiegów sanitarnych, jeżeli wykonanie ich wiąże się z funkcjonowaniem określonych obiektów produkcyjnych, usługowych, handlowych lub innych obiektów,
6) nakazu udostępnienia nieruchomości, lokali, terenów i dostarczenia środków transportu do działań przeciwepidemicznych przewidzianych planami przeciwepidemicznymi,
7) obowiązku przeprowadzenia szczepień ochronnych, o których mowa w ust. 3, oraz grupy osób podlegające tym szczepieniom, rodzaj przeprowadzanych szczepień ochronnych
8) czasowego ograniczenia określonych zakresów działalności przedsiębiorców;
9) czasowej reglamentacji zaopatrzenia w określonego rodzaju artykuły;
10) obowiązku poddania się badaniom lekarskim oraz stosowaniu innych środków profilaktycznych i zabiegów przez osoby chore i podejrzane o zachorowanie;
11) obowiązku poddania się kwarantannie;
12) czasowego ograniczenia korzystania z lokali lub terenów oraz obowiązku ich zabezpieczenia;
13) nakazu ewakuacji w ustalonym czasie z określonych miejsc, terenów i obiektów;
14) nakazu lub zakazu przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach;
15) zakazu opuszczania strefy zero przez osoby chore i podejrzane o zachorowanie;
Poza tym, z uwagi na możliwość nałożenia obowiązku określonej pracy, kto w stanie zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii nie wykonuje decyzji o których mowa w art. 47 ust. 4 (decyzja o skierowaniu do pracy, więcej o niej pisałem tutaj: https://medycznymecenas.pl/pytania-od-czytelnikow-obowiazek-pracy-przy-zwalczaniu-epidemii-osob-pracownikow-podmiotow-leczniczych-i-osob-wykonujacych-zawody-medyczne-czy-jest-mozliwe-jego-nalozenie/ i tutaj: https://medycznymecenas.pl/pytania-od-czytelnikow-polecenie-pracodawcy-o-oddelegowaniu-poloznej-do-pracy-jako-pielegniarka-w-czasie-epidemii/), podlega karze pieniężnej w wysokości od 5000 zł do 30 000 zł. Zasady co do wysokości kary są takie same jak opisane powyżej i zależą od indywidualnego przypadku.
C) Kto nakłada – kiedy trzeba zapłacić i czy przysługuje odwołanie.
Karę nakłada państwowy powiatowy inspektor sanitarny lub graniczny inspektor sanitarny. Ewentualnie właściwy wojewoda lub minister zdrowia, w niektórych przypadkach naruszeń. Uwaga: tej kary w żadnym przypadku nie nałoży na Ciebie Policja, ale to między innymi ona kieruje do sanepidu informację o naruszeniu zakazów i nakazów. O roli Policji i jej uprawnieniach, piszę w dalszej części tekstu. Jak przewiduje wprost ustawa o COVID-19 stwierdzenie naruszenia obowiązku może nastąpić w szczególności na podstawie ustaleń Policji, innych służb państwowych lub innych uprawnionych podmiotów.
Karę nakłada się w drodze decyzji administracyjnej. Oznacza to, że przysługuje od niej odwołanie do organu wyższego stopnia zgodnie z kodeksem postępowania administracyjnego. UWAGA: decyzja jest natychmiastowo wykonalna. Więc złożenie odwołania nie wstrzymuje obowiązku zapłaty pieniędzy. Nie zapłacisz? Zostanie wszczęte przeciwko Tobie postępowanie egzekucyjne. Termin na wpłatę to 7 dni od wydania decyzji.
D) Rola Policji
Funkcjonariusze Policji patrolujący ulice i inne miejsca publiczne, nakładają „mandaty” na podstawie art. 54 Kodeksu wykroczeń, który stanowi :
Kto wykracza przeciwko wydanym z upoważnienia ustawy przepisom porządkowym o zachowaniu się w miejscach publicznych podlega karze grzywny do 500 złotych albo karze nagany.
Jeżeli uznają, że czyn wyczerpuje przesłanki do nałożenia kary pieniężnej, zawiadamiają inspektora sanitarnego. Jaka jest procedura nałożenia mandatu? Jak przy zatrzymaniu w ruchu drogowym. Nie zgadzasz się z proponowanym mandatem? Powinieneś odmówić jego przyjęcia. Wtedy wniosek w twojej sprawie trafi do właściwego miejscowo sądu rejonowego, w którym będzie można przedstawić argumentację faktyczną i prawną.
Masz problem lub pytania? Zapraszam do kontaktu przez formularz na stronie lub adres e – mail.