W dniu 1 kwietnia 2020 r. weszła w życie ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. W dzisiejszym wpisie zajmiemy się trzema wybranymi zmianami związanymi z wykonywaniem zawodów pielęgniarki, ratownika medycznego i lekarza.
Pielęgniarki – pobieranie krwi i możliwość powrotu do pracy dla tych, co już nie wykonują zawodu.
W związku z doniesieniami o dużym odsetku chorych na Covid-19 wśród kadry medycznej, może niedługo przydać się wprowadzony przepis „łagodzący” i przyspieszający powrót do pracy pielęgniarek. W przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo w razie niebezpieczeństwa szerzenia się zakażenia lub choroby zakaźnej, które może stanowić zagrożenie dla zdrowia publicznego pielęgniarka lub położna, które nie wykonują zawodu łącznie przez okres dłuższy niż 5 lat w okresie ostatnich 6 lat, a zamierzają podjąć jego wykonywanie, może rozpocząć wykonywanie zawodu w podmiocie leczniczym, po uprzednim zawiadomieniu o tym okręgowej rady pielęgniarek i położnych właściwej ze względu na planowane miejsce wykonywania zawodu. Z tym zastrzeżeniem, że w okresie pierwszych 2 tygodni wykonywania zawodu wykonuje obowiązki zawodowe we współpracy z inną pielęgniarką lub położną wykonującą zawód w tym samym podmiocie leczniczym. Zniesiono więc konieczność odbycia zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy przeszkolenia trwającego nie dłużej niż 6 miesięcy pod okiem opiekuna z co najmniej 5 – cio letnim stażem.
Poza tym odnośnie czynności pielęgniarskich w przypadku epidemii ustawodawca przewidział, że pobieranie krwi lub jej składników w trybie, o którym mowa w art. 15 ust. 1 pkt 1-3 oraz art. 16 ust. 3 ustawy o służbie krwi wykonywane przez lekarza, na polecenie kierownika jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi, mogą być wykonywane przez pielęgniarkę, która:
1) przeprowadziła, pod nadzorem lekarza, co najmniej 100 kwalifikacji dawców do oddania krwi lub jej składników;
2) posiada prawo wykonywania zawodu pielęgniarki.
Co to oznacza?
Zgodnie z obowiązującymi w zwykłym stanie przepisami pobieranie krwi lub jej składników musi być wykonane w określonych warunkach – zarówno odnośnie kandydata jak i osoby, która krew będzie pobierać. O ile przepisy odnośnie kandydata się nie zmieniają, to już osoby wykonywującej obowiązki ustawowe już tak. Gdy epidemii nie ma, kandydat na dawcę krwi lub dawca krwi musi zostać w sposób zrozumiały poinformowany przez lekarza albo pielęgniarkę posiadającą tytuł magistra pielęgniarstwa i specjalizację w jednej z klinicznych dziedzin pielęgniarstwa, którzy spełniają wymagania określone w przepisach o istocie zabiegu pobrania i o możliwych następstwach dla jego stanu zdrowia oraz o możliwym sposobie wykorzystania krwi i jej składników, w tym o możliwości ich przetworzenia. Obecnie wymóg ten jest złagodzony jak wyżej. Wystarczy legitymować się określonym doświadczeniem i prawem do wykonywania zawodu. Kto weryfikuje te przesłanki? Odpowiedzialnością jest obarczony zarówno podmiot zatrudniający pielęgniarkę jak i sama zainteresowana/zainteresowany. Podmiot leczniczy kierując pielęgniarkę do tych czynności powinien odpowiednio przesłanki zweryfikować. Pielęgniarka zaś odpowiada za swoje działania, w zależności od umowy jaka ją wiążę z pracodawcą. Zawsze zaś będzie odpowiadać zawodowo za przekroczenie norm etycznych w przypadku podjęcia się czynności bez odpowiedniego doświadczenia.
Ratownicy bez ukończenia kursu ratownika.
W okresie od dnia ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii do 60 dni od dnia odwołania tego stanu ratownikiem w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym może być osoba
1) która posiada pełną zdolność do czynności prawnych;
2) która posiada ważne zaświadczenie o ukończeniu kursu w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy i uzyskaniu tytułu ratownika, lub zaświadczenie, którego termin upływa w okresie, o którym mowa we wprowadzeniu;
3) której stan zdrowia pozwala na udzielanie kwalifikowanej pierwszej pomocy.
Nie wymaga się więc ukończenia kursu ratownika. Należy mieć jedynie KPP.
Lekarz stażysta i lekarz rezydent – skierowanie do pracy
W przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii lekarz stażysta może zostać skierowany przez
1) wojewodę do pracy przy zwalczaniu epidemii na podstawie art. 47 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r. poz. 1239 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 284, 322 i 374) do podmiotu, w którym odbywa staż albo do innego podmiotu, albo
2) pracodawcę do realizacji innych zadań niż wynikające z umowy o staż. Zadania, do których może zostać skierowany lekarz stażysta muszą być dostosowane do poziomu wiedzy i umiejętności kierowanego lekarza stażysty oraz podlegać nadzorowi i kierownictwu lekarza specjalisty wyznaczonego przez kierownika jednostki, do której został skierowany lekarz stażysta.
Podobnie można skierować lekarza rezydenta, którego oczywiście ustawa nazywa lekarzem odbywającym szkolenie specjalizacyjne. Wykonuje on pracę pod nadzorem lekarza specjalisty wyznaczonego przez kierownika jednostki, do której został skierowany. Lekarz specjalista nadzorujący pracę lekarza w trakcie szkolenia specjalizacyjnego nabywa odpowiednie uprawnienia kierownika specjalizacji. Może więc zdarzyć się tak, że młody lekarz będzie wykonywać pracę pod nadzorem lekarza specjalisty z innej dziedziny, w której rezydent się ma w przyszłości specjalizować. Więcej o obowiązku pracy pisałem we wpisie: https://medycznymecenas.pl/pytania-od-czytelnikow-obowiazek-pracy-przy-zwalczaniu-epidemii-osob-pracownikow-podmiotow-leczniczych-i-osob-wykonujacych-zawody-medyczne-czy-jest-mozliwe-jego-nalozenie/